Je ziet ze vaak hangen in sportkantines, restaurants, bioscopen of andere plaatsen waar veel publiek komt. Bordjes met de tekst: “De directie stelt zich niet aansprakelijk voor schade, vermissing, diefstal, et cetera”. Ik moet daar altijd een beetje om grinniken.
Dekt het de lading?
Natuurlijk stelt de directie zich niet aansprakelijk. Als er echt iets gebeurt en er ontstaat schade dan stel ik namens de gedupeerde de directie wel aansprakelijk, denk ik dan altijd. Taalkundig klopt er ook niet veel van die bordjes. Je stelt immers als gedupeerde altijd iemand anders aansprakelijk. Bedoeld is: “De directie is niet aansprakelijk voor schade … etc.”. Strikt genomen dekt ook dat bordje de lading niet, want als de directie niet persoonlijk aansprakelijk gesteld kan worden, kan het bedrijf zelf natuurlijk nog wel aansprakelijk gesteld worden.
De directeur die dit soort bordjes laat ophangen in zijn of haar bedrijf, denkt natuurlijk dat daarmee iedere vorm van aansprakelijkheid is uitgesloten. Hang een bordje op en je kunt niet meer aansprakelijk gesteld worden. Was het leven maar zo simpel…
Aansprakelijk
Je kunt aansprakelijk zijn voor je eigen daden of voor daden van een ander. De wet geeft allerlei regels over aansprakelijkheid. Zo is een werkgever aansprakelijk voor daden van zijn werknemers en is de bezitter van een dier aansprakelijk voor de gedragen van dat dier. Als uw dochter op de manege een schop krijgt van een losgeslagen hengst, helpt het de manege-eigenaar dus niet zoveel als er een bordje hangt dat de directie zich niet aansprakelijk stelt. Je kunt niet eenzijdig (door het ophangen van een bordje) aansprakelijkheid uitsluiten of drastisch inperken.
Vaak zie je natuurlijk wel dat aansprakelijkheid contractueel wordt uitgesloten. Als je het samen afspreekt, kun je immers veel dingen regelen. Bijvoorbeeld in algemene voorwaarden (de spreekwoordelijke “kleine lettertjes”), waarin aansprakelijkheid eigenlijk altijd wordt ingeperkt. Ook dat is echter aan regels gebonden. In algemene voorwaarden, zeker als die worden overeengekomen met consumenten, kun je niet zomaar iedere vorm van aansprakelijkheid uitsluiten. Ook daar zijn regels voor.
Bewaarnemingsovereenkomst
Een andere vorm van contractuele uitsluiting is bijvoorbeeld aan de orde wanneer je je jas afgeeft bij de (bemande) garderobe van het theater. Er komt misschien geen snipper papier aan te pas, maar juridisch sluit je dan een zogenaamde bewaarnemingsovereenkomst. Als de jas na de theatervoorstelling verdwenen is, kan de garderobemedewerker niet eenvoudigweg wijzen naar het bekende bordje en u zonder jas de kou in sturen. Op basis van de bewaarnemingsovereenkomst moet de eigenaar van de garderobe als goed bewaarnemer voor de jas zorgen. Het maakt daarbij geen verschil of het om een betaalde of onbetaalde garderobe gaat. Behalve in situaties van overmacht (er is duidelijk ingebroken of iets dergelijks) zou de garderobe-eigenaar zijn aansprakelijkheid kunnen ontlopen.
Laat u niet afschrikken
Voor ondernemers geldt dat bordjes ophangen niet echt helpt. Zorg dat uw contracten en algemene voorwaarden in orde zijn en ook daadwerkelijk overeengekomen worden. En als u (als particulier of ondernemer) te maken krijgt met schade: laat u niet afschrikken door het feit dat er een bordje hing met de bekende tekst. Onze advocaten kunnen u helpen bij het opstellen van goede contracten en algemene voorwaarden, maar zijn ook altijd bereid om bij schade te onderzoeken of daar iemand aansprakelijk voor te stellen is (bordje of geen bordje….).